บทความนี้จะเป็นบทความขนาดยาวที่จะพยายามรวบรวมพระสำคัญที่มีขนาดใหญ่สมัยอยุธยาเท่าที่ ผู้เขียนทราบมารวบรวมไว้ ณ บทความชุดนี้ เพื่อจะได้เป็นแหล่งข้อมูลหรือแหล่งรวบรวมพระพุทธรูปเหล่านี้ไว้ โดยสอดแทรกเกร็ดความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีเข้าไป เพื่อให้ผู้ตามรอยได้สาระความรู้ไม่มากก็น้อยจากการเดินทางตามรอยผู้เขียน จะมีพระพุทธรูปองค์ใดบ้าง จะเป็นองค์ที่ผู้อ่านเคยไปสักการะหรือไม่ ติดตามกันได้เลยในบทความชุดนี้
ไม่ให้เป็นการเสียเวลาเรามาเริ่มกันที่พระพุทธรูปขนาดใหญ่ในอิริยาบถนอนสมัยอยุธยากันก่อนเลย องค์แรกได้แก่ พระนอนจักรสีห์ จังหวัดสิงหบุรี ใกล้ๆกับกรุงเทพนี้เอง
พระนอนจักรสีห์ เป็นพระพุทธรูปนอนขนาดใหญ่ซึ่งประดิษฐานอยู่ภายในวิหารขนาดใหญ่ ซึ่งสร้างขึ้นใหม่ในสมัยรัตนโกสินทร์นี้เอง มีตำนานเล่าขานเกี่ยวกับการสร้างวัดและพระนอนไว้สองเรื่อง เรื่องแรก ได้แก่ ในครั้งหนึ่งมีบุตรชายที่มีชื่อว่า สิงหพาหุที่มีบิดาตนเป็นราชสีห์ เมื่อสิงหพานุโตขึ้น รู้สึกอายที่มีบิดาตนเป็นสัตว์ จึงฆ่าบิดาตนเสีย ต่อมาในภายหลังจึงมีการสร้างวัดและพระนอนเพื่อเป็นการชำระบาป ในส่วนตำนานเรื่องที่สองนั้น ระบุว่าผู้สร้างวัด คือ พระยาจักรีศรี มีบิดาเป็นสุนัข มีมารดาเป็นราชธิดาของกษัตริย์พระองค์หนึ่ง เมื่อพระยาจักรีศรีโตขึ้น ได้ครองราชย์สมบัติในเวลาต่อมา วันหนึ่งสอบถามมารดาจนได้รู้ความเรื่องบิดาตน เมื่อทราบแล้วจึงเกิดความโมโห ได้ฆ่าสุนัขตาย ต่อมาจึงได้สร้างวัดและพระนอนเพื่อชำระความผิดของตนที่กระทำการฆ่าบิดาเสีย แม้กระนั้นเรื่องที่กล่าวมาก็เป็นไปในเชิงตำนาน
แต่ในเชิงโบราณคดีแล้ว พระนอนจักรสีห์นับได้ว่าเป็นพระสำคัญประจำเมืองสิงหบุรีเลยก็ว่าได้ เนื่องด้วยเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าบริเวณสิงหบุรีมีพระนอนในสมัยอยุธยาตอนต้นขนาดใหญ่หลงเหลืออยู่ แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์เกี่ยวโยงกับพระนครศรีอยุธยาซึ่งเป็นศูนย์กลางการปกครองในเวลานั้นอย่างชัดเจน สำหรับผู้ที่มีความประสงค์จะเดินทางไปกราบไหว้ขอพรจากองค์พระนอน นอกจากจะได้ชมความงามขององค์พระและรับทราบตำนานที่เกี่ยวข้องกับพระสำคัญนี้แล้ว ท่านยังได้ตามรอยเสด็จพระราชดำเนินของล้นเกล้ารัชกาลที่ 5 อีกด้วย เพราะสมเด็จพระปิยะมหาราชของเราก็เคยเสด็จมาที่วัดนี้ และได้ทรงทำการบูรณะปฏิสังขรณ์ให้มีสภาพสวยงามดังที่เราจะได้เห็นในปัจจุบัน
สำหรับในตอนต่อไปนั้น เรายังไม่จบเรื่องพระนอนสมัยอยุธยา ยังมีอีกหลายต่อหลายองค์ให้เราได้ตามรอยสักการะกัน ขอให้ผู้อ่านติดตามตอนต่อไปให้ดีนะครับ